ATEX to potoczny synonim dyrektyw Unii Europejskiej ATEX. Nazwa pochodzi od francuskiego terminu "ATmosphère EXplosible". Obejmuje ona dyrektywy dotyczące ochrony przeciwwybuchowej 2014/34/UE dla urządzeń oraz 1999/92/WE dla obszarów roboczych. Dyrektywy ATEX są opracowywane przez Dyrektora Generalnego Komisji UE ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu we współpracy z krajami członkowskimi, organizacjami normalizacyjnymi (CEN, CENELEC) oraz tzw. jednostkami notyfikowanymi, takimi jak BAM, PTB czy TUEV, by wymienić tylko przykłady. Produkty spełniające wymagania dyrektywy ATEX 114 można rozpoznać po dodatkowym znaku w połączeniu z oznaczeniem CE.
Dyrektywa ATEX 114 (2014/34/EU) opisuje dla wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej minimalne wymagania bezpieczeństwa, które muszą spełniać urządzenia przeciwwybuchowe. W Holandii dyrektywa ta jest zawarta w ustawie o towarach w dekrecie o urządzeniach przeciwwybuchowych. Opisuje ona, że urządzenia przeciwwybuchowe muszą spełniać określone wymagania bezpieczeństwa. Aby wykazać, że sprzęt jest bezpieczny w użyciu, powinien mieć logo "Ex", jak pokazano poniżej:
Produkty certyfikowane zgodnie z dyrektywą ATEX 114 są bardzo różnorodne. Mogą to być obudowy, złącza, pompy benzynowe, urządzenia pomiarowe i kontrolne, pompy, zawory, zasilacze, generatory, transformatory, baterie, przełączniki, silniki, kamery, alarmy, komputery i wiele innych produktów. Właśnie dlatego, że jest to tak różnorodne, opracowano wiele norm dotyczących różnych tzw. sposobów ochrony. To czasami komplikuje sprawę, ponieważ nie ma prostej normy produktu, jak to jest w przypadku wielu innych dyrektyw CE.
Po pomyślnej certyfikacji urządzeń producent otrzymuje certyfikat ATEX i raport z oceny wykazujący, że produkt jest bezpieczny do stosowania w określonej kategorii środowisk wybuchowych. W większości przypadków proces certyfikacji musi być przeprowadzony przez jednostkę notyfikowaną UE (Notified Body).